Манай нутаг 1691-1911 онуудад Манжийн Умар замын дундах зүүн этгээдийн хошуу, Богд хаант Монгол Улын үед /1911-1923/ Сайн ноён хан аймгийн Далайчонхор вангийн хошуу гэгдэж дотроо тайж Жүрмэдийн баг, Гол баг, Тайж Жамбуугийн баг, Цогтхайрхан баг, Тодол даргын баг, Гочин ламын баг, Ар саарал адууны баг, Ар хамжлагын отог, Бошго Гэрэлийн баг, Тайж Эрдэнэсэнгээгийн баг, Үйзэн тайжийн баг, Их баг, Гүнгийн баг, Боржигин тайж нарын баг, Зүүн тайж нарын баг зэрэг 18 отог багтай.
1918 оны байдлаар 5,697 өрхтэй 24,219 хүн амтай үүний дотор 606 нь тайж, 6,261 лам, 1,829 хамжлагатай, 291,387 толгой малтай байжээ. Ардын засгийн жилүүдэд тухайлбал 1923-1931 онд Цэцэрлэг мандал уулын аймгийн Далайчойнхор ван Цэдэнсодномын буюу Чандмань Өлзийт далайн хошуу гэж нэрлэгдэж түүнд одоогийн Завхан аймгийн Их уул, Булган сумын нутаг, Тэлмэн, Булнай, Идэр, Тосонцэнгэл сумдын нутгийн хагас, Хөвсгөл аймгийн Галт, Шинэ-Идэр, Жаргалант, Архангай аймгийн Тариат, Жаргалант, Хангай, Цахир, Цэцэрлэг сумдын нутгийн хэсэг орж байсан байна.
БНМАУ-ын Бага хурлын Тэргүүлэгчдийн 1931 оны 2-р сарын 7-ны өдрийн 5-р тогтоолоор 16 хошуу 71 сумтай байсан. Цэцэрлэг мандлын уулын аймгаас 35 сумтай Архангай аймгийг байгуулахад Мөрөн сум Чандмань Өлзийт далайн хошуунаас байгуулагдаж 1933 оны тооллогоор 8 баг 161 өрх 2,800 хүн ам 65,1 мянган малтай байв. 1961 онд Тариат сумтай нийлжээ.
Далайчойнхор вангийн хошууг Сайн ноён Түмэнхэн ханы 13-р отгон хүү Гүмбэ, Гүмбийн ахмад хөвгүүн Ринчин, Ринчингийн ахмад хөвгиүүн Чойжамц, Чойжамцын ахмад хөвгүүн Намжилдорж, Намжилдоржийн 3-р хөвгүүн Чимэддорж, Чимэддоржийн ахмад хөвгүүн Гончигжав, Гончигжавын ахмад хөвгүүн Гимпилдорж, Гимпилдоржийн үрчилж авсан ахмад хөвгүүн Цэдэнсодном нарын 8 үз залгамжилсан тухай түүхэн тэмдэглэл байдаг.
Энэ хошуунд Алаг адуутан, Ач хариад, Авга хариад, Барга, Баатад, Боржигон, Бор адуутан, Бэсүд, Даарьтан, Дунд хариад, Жүржүүд, Зээрд адуутан, Тайж нар, Тангуд, Торгууд, Тогоруутан, Урианхай, Үхэр барга, Хатагин, Хатигад, Хар адуутан, Хотгойд, Хэрэйд, Цоохор, Шуудай, Шар торгууд зэрэг зуугаад овог байсан гэдэг. 1698 онд Тариатын, 1836 онд Нүхтийн, 1861 онд Арын, 1867 онд Зоогийн хүрээ зэрэг бага шиг хийдүүд баригдсэн түүхэн тэмдэглэл бий.
Үргэлжлэл...
1918 оны байдлаар 5,697 өрхтэй 24,219 хүн амтай үүний дотор 606 нь тайж, 6,261 лам, 1,829 хамжлагатай, 291,387 толгой малтай байжээ. Ардын засгийн жилүүдэд тухайлбал 1923-1931 онд Цэцэрлэг мандал уулын аймгийн Далайчойнхор ван Цэдэнсодномын буюу Чандмань Өлзийт далайн хошуу гэж нэрлэгдэж түүнд одоогийн Завхан аймгийн Их уул, Булган сумын нутаг, Тэлмэн, Булнай, Идэр, Тосонцэнгэл сумдын нутгийн хагас, Хөвсгөл аймгийн Галт, Шинэ-Идэр, Жаргалант, Архангай аймгийн Тариат, Жаргалант, Хангай, Цахир, Цэцэрлэг сумдын нутгийн хэсэг орж байсан байна.
БНМАУ-ын Бага хурлын Тэргүүлэгчдийн 1931 оны 2-р сарын 7-ны өдрийн 5-р тогтоолоор 16 хошуу 71 сумтай байсан. Цэцэрлэг мандлын уулын аймгаас 35 сумтай Архангай аймгийг байгуулахад Мөрөн сум Чандмань Өлзийт далайн хошуунаас байгуулагдаж 1933 оны тооллогоор 8 баг 161 өрх 2,800 хүн ам 65,1 мянган малтай байв. 1961 онд Тариат сумтай нийлжээ.
Далайчойнхор вангийн хошууг Сайн ноён Түмэнхэн ханы 13-р отгон хүү Гүмбэ, Гүмбийн ахмад хөвгүүн Ринчин, Ринчингийн ахмад хөвгиүүн Чойжамц, Чойжамцын ахмад хөвгүүн Намжилдорж, Намжилдоржийн 3-р хөвгүүн Чимэддорж, Чимэддоржийн ахмад хөвгүүн Гончигжав, Гончигжавын ахмад хөвгүүн Гимпилдорж, Гимпилдоржийн үрчилж авсан ахмад хөвгүүн Цэдэнсодном нарын 8 үз залгамжилсан тухай түүхэн тэмдэглэл байдаг.
Энэ хошуунд Алаг адуутан, Ач хариад, Авга хариад, Барга, Баатад, Боржигон, Бор адуутан, Бэсүд, Даарьтан, Дунд хариад, Жүржүүд, Зээрд адуутан, Тайж нар, Тангуд, Торгууд, Тогоруутан, Урианхай, Үхэр барга, Хатагин, Хатигад, Хар адуутан, Хотгойд, Хэрэйд, Цоохор, Шуудай, Шар торгууд зэрэг зуугаад овог байсан гэдэг. 1698 онд Тариатын, 1836 онд Нүхтийн, 1861 онд Арын, 1867 онд Зоогийн хүрээ зэрэг бага шиг хийдүүд баригдсэн түүхэн тэмдэглэл бий.
Үргэлжлэл...
1 сэтгэгдэл:
туршилт
Post a Comment